มาตรฐาน ISO 14001, ISO 9001 คืออะไร ? ทำไมหลายบริษัทชั้นนำต้องมี
ISO ย่อมาจาก International Organization for Standardization ก่อตั้งในปี 1947 เป็นองค์การที่กำหนดมาตรฐานสากลที่เปรียบเสมือนผู้ตรวจสอบด้านมาตรฐานของงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ เพื่อจัดระเบียบร้านค้า รวมถึงพัฒนาและส่งเสริมมาตรฐานของสินค้าและบริการระหว่างประเทศให้เป็นที่ยอมรับกันในระดับสากล มีสมาชิกเป็นธุรกิจขนาดใหญ่ที่เข้าร่วมมากกว่า 150 ประเทศทั่วโลก ส่วนมาตรฐานที่องค์กรใช้ จะใช้ชื่อนำหน้าว่า ISO เช่น ISO 9000 มาตรฐานที่ว่าด้วยระบบบริหารคุณภาพ ISO 14000 ระบบบริหารสิ่งแวดล้อม
ประเภทของ ISO
ปัจจุบันมาตรฐานสากลที่สำคัญต่อการค้าเป็นมาตรฐานสากลด้านระบบบริหาร ได้แก่ ระบบคุณภาพ และการจัดการสิ่งแวดล้อม มีดังนี้
- ISO 9000 คือการจัดระบบการบริหารเพื่อประกันคุณภาพ ที่สามารถตรวจสอบได้ โดยผ่านระบบเอกสาร
- ISO 9001 เป็นมาตรฐานระบบคุณภาพ ซึ่งกำกับดูแลทั้งการออกแบบ และพัฒนาการผลิต การติดตั้ง และการบริการ
- ISO 9002 มาตรฐานระบบคุณภาพ ซึ่งกำกับดูแลเฉพาะการผลิต การติดตั้ง และการบริการ
- ISO 9003 เป็นมาตรฐานระบบคุณภาพ ซึ่งกำกับดูแลเรื่องการตรวจ และการทดสอบขั้นสุดท้าย
- ISO 9004 เป็นแนวทางในการบริหารงานคุณภาพ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด โดยเป็นข้อแนะนำ ในการจัดการในระบบคุณภาพ ซึ่งจะมีการกำหนดย่อย ในแต่ละประเภทธุรกิจ
- ISO 14000 เป็นระบบมาตรฐานระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม มุ่งเน้นให้องค์กรมีการพัฒนาปรับปรุงสิ่งแวดล้อม อย่างต่อเนื่อง
- ISO 14001 เป็นระบบมาตรฐานจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดการพัฒนาสิ่งแวดล้อมควบคู่กับการพัฒนาธุรกิจ โดยมุ่งเน้นในการป้องกันมลพิษ และการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
- ISO 18000 มาตรฐานระบบการจัดการ อาชีวอนามัยและความปลอดภัย
ทำไมต้องมี ISO ?
การมี ISO สามารถสร้างความน่าเชื่อถือได้ทั้งในภาคธุรกิจและภาคประชาชน เพราะสามารถที่จะสร้างมาตรฐานร่วมกันของงานอุตสาหกรรมระหว่างประเทศ เพื่อพัฒนาองค์กรให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน และนำพาเศรษฐกิจให้เดินหน้าไปได้ดี พร้อมทั้งเอื้อประโยชน์ต่อเจ้าของธุรกิจ และผู้บริโภคครบทุกด้าน
ระบบมาตรฐาน ISO 14001
ISO 14001 เป็นระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม (Environmental Management System) มีวัตถุประสงค์เพื่อให้องค์กรมีความตระหนักถึงความสำคัญของการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดการพัฒนาสิ่งแวดล้อมควบคู่กับการพัฒนาธุรกิจ โดยมุ่งเน้นในการป้องกันมลพิษ (Prevention of Pollution) และการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
การนับระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม ISO 14001 มาใช้จะก่อให้เกิดการบำบัดมลพิษ เสริมสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับองค์กรเพิ่มโอกาสทางธุรกิจและลดปัญหาการค้าระหว่างประเทศ ผู้บริโภคสามารถใช้สินค้าด้วยความมั่นใจว่าจะไม่มีส่วนในการทำลายสิ่งแวดล้อม
องค์ประกอบของ ISO 14001 มีอะไรบ้าง
ISO 14001 จะมีองค์ประกอบหลักที่สำคัญอยู่ 6 ข้อ ได้แก่
1. นโยบายสิ่งแวดล้อม
องค์กรจะต้องมีนโยบายสิ่งแวดล้อมที่ชัดเจน และสามารถเข้าถึงได้จากสาธารณะ จะต้องเป็นนโยบายที่สามารถทำได้จริง สมเหตุสมผล และต้องการที่จะรักษาสิ่งแวดล้อมจริง ๆ
2. การวางแผน
องค์กรจะต้องมีการวางแผนเกี่ยวกับการทำงานต่าง ๆ ที่จะต้องใส่ใจสิ่งแวดล้อมในทุก ๆ กระบวนการการทำงาน
3. การนำไปใช้จริง
ทั้งนโยบายสิ่งแวดล้อม การวางแผน จะต้องถูกนำไปใช้จริง และส่งผลกระทบจริง ๆ ต่อสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้จะต้องวัดผลได้จริงว่าผ่านมาตรฐาน ISO 14001
4. การศึกษาและแก้ไข
เมื่อสามารถนำนโยบายและการวางแผนเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมไปใช้งานได้จริงแล้ว สิ่งที่สำคัญต่อไปเลยก็คือการศึกษาเกี่ยวกับนโยบายสิ่งแวดล้อม กฎหมายสิ่งแวดล้อม และข้อมูลความรู้เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในอนาคต เพื่อนำไปปรับปรุงแก้ไข และอัปเดตข้อมูลให้เป็นปัจจุบันอยู่เสมอ
5. การตรวจสอบของฝ่ายบริหาร
กระบวนการทุกอย่างจะต้องถูกตรวจสอบจากฝ่ายบริหารขององค์กร เพื่อให้สามารถไว้ใจได้ว่า สิ่งที่วางแผนมา รวมไปถึงนโยบายต่าง ๆ นั้นทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และส่งผลกระทบที่ดีต่อสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริง
6. การพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
เมื่อคุณทำตามกระบวนการทุกอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพแล้ว สิ่งสำคัญคือการนำนโยบายต่าง ๆ ไปใช้งานจริงอย่างต่อเนื่อง และพัฒนาให้ดีขึ้นอย่างสม่ำเสมอ
ระบบมาตรฐาน ISO 9001
ISO 9001 คือระบบมาตรฐานบริหารงานคุณภาพ (Quality Management System) ระดับสากลที่เกี่ยวข้องกับการจัดการคุณภาพใน ที่จะช่วยยกระดับประสิทธิภาพในการทำงานและกระตุ้นให้องค์กรมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
ISO 9001 เป็นระบบบริหารงานคุณภาพตามมาตรฐานสากล แนวคิดสำคัญของ ISO 9001 คือการจัดวางระบบการบริหารงานเพื่อเป็นการประกันคุณภาพ ซึ่งเป็นระบบที่ทำให้เชื่อมั่นได้ว่ากระบวนการต่างๆ ได้รับการควบคุมและสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้ โดยผ่านระบบที่ระบุขั้นตอนและวิธีการทำงานเพื่อให้มั่นใจว่าบุคลากรในองค์กรรู้หน้าที่ความรับผิดชอบและขั้นตอนต่างๆ ในการปฏิบัติงาน โดยต้องมีการฝึกอบรมให้ความรู้และทักษะในการปฏิบัติงาน มีการจดบันทึกข้อมูล รวมทั้งการตรวจสอบการปฏิบัติงานว่าเป็นไปตามที่ระบุไว้ในระบบหรือไม่ และมีการแก้ไขข้อผิดพลาดรวมทั้งมีแนวทางในการป้องกันการเกิดข้อผิดพลาดเดิมซ้ำ
หลักการทำงานของ ISO 9001 การบริหารงานคุณภาพ มีด้วยกัน 8 ประการ
- การให้ความสำคัญกับลูกค้า (Customer Focus)
- ความเป็นผู้นำ (Leadership)
- การมีส่วนร่วมของบุคลากร (Involvement of People)
- การบริการเชิงกระบวนการ (Process Approach)
- การบริหารที่เป็นระบบ (System Approach)
- การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (Continual Improvement)
- การตัดสินใจบนพื้นฐานความเป็นจริง (Factual Approach to Decision Making)
- ความสัมพันธ์กับผู้ขายเพื่อประโยชน์ร่วมกัน (Mutually Beneficial Supplier Relationship)
ประโยชน์ของ มาตรฐาน ISO
1.องค์กร/บริษัท
- การจัดองค์กร การบริหารงาน การผลิตตลอดจนการให้บริการมีระบบ และมีประสิทธิภาพ
- ผลิตภัณฑ์และบริการ เป็นที่พึงพอใจของลูกค้าหรือผู้รับบริการและได้รับการยอมรับ
- ก่อให้เกิดภาพลักษณ์ที่ดีแก่องค์กร
- ประหยัดค่าใช้จ่ายในระยะยาว
2.พนักงานภายในองค์กร/บริษัท
- มีการทำงานเป็นระบบ
- เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน
- พนักงานมีจิตสำนึกในเรื่องของคุณภาพมากขึ้น
- มีวินัยในการทำงาน
- พัฒนาการทำงานเป็นทีมหรือเป็นกลุ่มมีการประสานงานที่ดี
3.ผู้ซื้อ/ผู้บริโภค
- มั่นใจในผลิตภัณฑ์และบริการ ว่ามีคุณภาพตามที่ต้องการ
- สะดวกประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายโดยไม่ต้องตรวจสอบคุณภาพซ้ำ
- ได้รับการคุ้มครองด้านคุณภาพความปลอดภัยและการใช้งาน
